Utopia / Thomas More

Utopia

Thomas More

2009

Utopia adlı varolmayan bir ada ülkesindeki yaşam, insanlar, kanunlar, din, kültür vb. ögelerin idealize edilmiş halleriyle anlatıldığı bu kült kitabı okumaya nihayet fırsat bulabildim. Platon'un Devlet adlı eserindeki söylemlere benzer bir algı oluşturucu mahiyette açıklamalarda bulunulmuş. Öncelikle robot gibi bir yaşamı sistematize etmeye çalışan bu eser, bende gerçek dünyada hiçbir uygulanabilir yanı olmadığı fikrini kesinleştirdi. İnsan psikolojisindeki derinlikli yönlerin hepsinden tamamen uzak, makinelerden oluşan bir toplumun basitleştirilmiş panoromasını okuyor gibi oldum. Ve dolayısıyla belli oranda hayal kırıklığı yaşadığımı da gizleyemem. Çünkü düşünsel açıdan beni zenginleştireceğini umduğum, daha komplike bir metin bekliyordum Thomas More'dan. Sosyalist anlayışın teorize edilmesinde büyük oranda katkısı olan eser, mevcut dünya düzenlerinin işleyişini düşünerek, karşılaştırmalı olarak okunursa zihinsel bir kazanım oluşturabilir.

Para Başarının Mükafatıdır / Sakıp Sabancı

Para Başarının Mükafatıdır

Sakıp Sabancı

1986

Sakıp Sabancının kitabı, su gibi akıcı anlatımıyla, okuru hemen saran ve bir çırpıda okunan bir kitap. Hayatın içinden örneklerle bezeli, bilgece tecrübelerin yalın anlatımıyla süslü, harika bir eser okudum. Mıstık adlı karikatüristin, içeriği güçlendiren çizimleriyle, eğlence dozajını artırmış başarılı bir eser 'Para Başarının Mükafatıdır'. Önemli hayat dersleri alınan, altı çizilecek birçok satırlar barındıran kitaptan, Sakıp Sabancı'nın kaleminden birkaç örneği buraya aktarmak isterim:
"Cesur kişi, risklere aldırmayan kişi değil, riskleri tamamen ortadan kaldırmayı becerebilen kişi demektir."
"Hatayı cezalandırırken, başarıyı mükafatlandırmayı ihmal etmeyin."
"Yapacağınız işte başkasından medet ummayın. Ne varsa kendinizde vardır. Bunu da unutmayın."
"Babam, ticarette siyaset, siyasette merhamet olmaz, derdi."
"Hayatta, tesadüf, fırsat, şans, ancak onlardan yararlanmaya hazır olanların işine yarayabilir."

Cepheye Yollanırken / Wolfdietrich Schnurre

Cepheye Yollanırken

Wolfdietrich Schnurre

1980

İkinci Dünya Savaşı döneminin Nazi Almanya'sından çarpıcı kesitlerin yer aldığı, güçlü anlatımıyla etki alanını genişleten, başarılı öyküleri bünyesinde barındıran bir kitap Wolfdietrich Schnurre'nin kaleminden çıkma 'Cepheye Yollanırken'. Zeyyat Selimoğlu'nun yetkin çevirisinin eserin kalitesini yansıtmasında önemli payı olduğu öne sürülebilir. Özellikle "Kaçarken" adlı öyküdeki iç burkucu yalın gerçeklik yansıtımı ve "Dönüş" adlı öyküdeki çarpıcı tasvirler ve ruhsal çözümlemeler, bir okur olarak beni ziyadesiyle etkiledi. Savaş yıllarının bunalımlı atmosferini bire bir aktarmada yazarın muazzam bir başarı kazandığı öne sürülebilir. Sayfaların arasında, imgesel çağrışımlar oluşturan, yer yer küçük umut kırıntıları serpiştirilmesi, zihinde hoş etkiler bırakıyor. Savaşın anlamsızlığının vurgulandığı bu güzel kitabı bulursanız, okumadan bırakmayın, derim.

Ben Kimin Kurbanıyım / Emine Şenlikoğlu

Ben Kimin Kurbanıyım?

Emine Şenlikoğlu

2014

Doksanlı yıllarda oldukça popüler olan, islami edebiyatın en başat türü olan hidayet romanlarının meşhur yazarı Emine Şenlikoğlu'nun "Ben Kimin Kurbanıyım" adlı eserinin, yeterince ilgimi çekmediğini belirtmek isterim. Gerçek bir yaşamdan faydalanarak kotarılmış izlenimi veren, ancak birçok açık mantık hatasını da bünyesinde barındıran kitap, etkili bir anlatımdan ziyadesiyle uzak. Üslubun basitliği de okuma lezzetini ziyadesiyle örseliyor. Ortalara ulaştığımda, kitapta aradığım etkenlerden hiçbirine yaklaşamadığımdan dolayı, eseri okumayı yarıda bırakmayı düşündüm. Buna rağmen sonuna kadar sabrettim, fakat yine neticede, Şenlikoğlu'nun yapıtında beni saran herhangi bir ögeyle karşılaşamadım.

Şu Acayip Yeryüzü / Tarık Uslu

Şu Acayip Yeryüzü

Tarık Uslu

2013

Yazar Tarık Uslu'nun şakalaşarak konuşur gibi bir hava veren akıcı üslubu, "Şu Acayip Yeryüzü" kitabını hemen bitirmeyi kolaylaştıran en önemli faktör. Dünyadaki mevcut denge ve düzeni mantıksal ifadelerle  ve tatlı bir söyleyişle, çocukların seviyesine uygun şekilde anlatmış Tarık Uslu. Yer yer yaptığı küçük kelime oyunları ve ilginç tespitlerle eserin sürükleyiciliği ivme kazanmış. İçerikteki özgün görsellerin siyah beyaz olması bence bir dezavantaj. Karikatürler renkli olarak kitaba alınsaydı ve sayfa tasarımı daha dinamik olsaydı bence eserin etki gücü artardı. Yine aynı yazarın kaleme aldığı "Acayip Şeyler Dizisi" adı altındaki serinin diğer kitaplarını epeyce merak ettiğimi söyleyebilirim.  

Allah'ın İsimlerinin Sırları / Arif Arslan

Allah'ın İsimlerinin Sırları

Dr. Arif Arslan

2013

Kitabı bitirdiğimde, ele kaldığı konuyu özgün bir bakışla ele almayı yeterince başaramamış bir çalışma okuduğumu düşündüm. Esmaül Hüsna olan isimler, gereğince kapsamlı ve açıklayıcı bir değerlendirmeye tabi tutulamamış. Belli başlı bilinen özelliklerin hatırlatılmasıyla yetinilmiş. Arif Arslan, daha kapsamlı açıklamalar yapsa, okurlarına daha faydalı olurdu diye düşünüyorum. Kitap epeyce hacimli. Ama bunun sebebi, Esmaül Hüsna'ların ebced değeri ve zikir saatlerine ayrıntılı olarak yer verilmesinden kaynaklanıyor.

Büyük Balıklar / Orhan Hançerlioğlu

Büyük Balıklar

Orhan Hançerlioğlu

1958

     Orhan Hançerlioğlu'nun Büyük Balıklar adlı romanının, benzersiz ve heyecan verici bir çalışma olduğunu başlangıçta söylemem gerek. Sabahın erken saatinden, akşamın geç saatine kadar geçen bir günlük süreçte, İstanbul sokaklarında devam eden hareketli hayatların, bir günlük panoraması ortaya konmuş. Gündelik karşılaşmaların tesadüfleri içinde kişileri birbirine görünmez bir bağla incelikle zincirleyen yazar, bu romanıyla benzersiz bir edebiyat deneyimi sunuyor. Bir hikaye içinde yapılması makul olan biçimsel bir denemeyi, seksen üç sayfalık, tek bölümden oluşan bir romanda yapabilmek, cesaret ve üslup ustalığı ister doğrusu. Orhan Hançerlioğlu'nun da bu iddialı girişimi, büyük oranda başardığı söylenebilir. Ancak kitabın adının "Büyük Balıklar" olması bence bir handikap. Eserin içeriğinin orijinalliğini vurgulayabilecek daha çarpıcı bir ad koyulabilirdi romana. Özellikle de deneysel edebiyatı sevenlerin, yarım yüzyıl önce yapılmış bu çarpıcı roman çalışmasını okumalarında fayda görüyorum.

Bu Resimde Kimler Var / Sennur Sezer

Bu Resimde Kimler Var

Sennur Sezer

1986

Geçtiğimiz aylarda vefat eden Türk Edebiyatının emektar ve saygın şairlerinden Sennur Sezer'in "Bu Resimde Kimler Var" adlı yapıtı, kısa şiirlerden oluşan, incecik bir kitap. Eseri bitirip kapattığımda en çok aklımda kalan, şairin tatlı bir söyleyişle üzerinde durduğu "anne" imgesi oldu. Kitabın genelini ele alırsak, seksen darbesinin aydın ve sanatçılarda meydana getirdiği travmaları içeren bir yanı olduğu da söylenebilir. Toplumsalcı damardan gelen bir geleneğe eklemlenebilecek şairlerden biri olan Sennur Sezer'in, bu eserinde emeği yücelten, sermayeyi eleştiren klasik sosyalist söylemleri, daha inceltilmiş ve rafine bir tarzda dile getirdiği, lirizmi de ıskalamamaya gayret gösterdiği söylenebilir. Netice itibariyle "Bu Resimde Kimler Var" adlı eser, okurda derin izler bırakmasa bile, kısa süreli de olsa, naif bir estetik lezzet tattıracağını söyleyebilmek mümkün.